Ngôi nhà có một bầu không khí trong lành luôn mang đến cho chúng ta cảm giác thư giãn, thoải mái cùng với người thân tại gia đình. Cuộc sống hiện đại với diện tích đất ngày càng thu hẹp thì những căn hộ, những ngôi nhà ống ngày càng xuất hiện càng nhiều, nếu căn nhà hoặc căn hộ của bạn không được thiết kế hợp lý sẽ làm cho không khí ngột ngạt, khó chịu; về lâu dài sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của mọi người trong gia đình, ngoài ra lại không tốt trong vấn đề phong thủy. Chính vì thế, ngay từ khi thiết kế  xây dựng, chúng ta cần tính toán tới các giải pháp thông gió cho ngôi nhà hoặc căn hộ của mình.

Trong kiến trúc, khái niệm thông gió nhà ở có thể hiểu là quá trình bố trí, sắp xếp kiến trúc ngôi nhà sao cho không khí bên trong nhà và bên ngoài được lưu thông liên tục. Hiểu đơn giản là quá trình lấy một lượng không khí mới có chất lượng tốt vào nhà, đẩy lượng không khí cũ trong nhà (có chứa khí thải và mùi hôi nhà ở) ra khỏi nhà qua các vị trí thông gió để làm sạch không khí, cân bằng độ ẩm, đảm bảo đầy đủ dưỡng khí cho con người.

Thông gió thường được chia làm hai loại là thông gió tự nhiên và thông gió nhân tạo. Thông gió tự nhiên hay còn gọi là hệ thống thông gió thụ động, là hệ thống trao đổi không khí bên trong và bên ngoài thông qua sự chênh lệch nhiệt độ không khí. Thông gió nhân tạo là sự trao đổi không khí bên trong và bên ngoài nhà thông qua sự điều khiển các hệ thống thiết bị như quạt hút, đẩy. Do thông gió nhân tạo cần có sự thiết kế, tính toán khi lắp đặt thiết bị và tiêu tốn điện năng, vì vậy giải pháp thông gió tự nhiên luôn được ưu tiên sử dụng bởi nó tiết kiệm chi phí cho khách hàng vì nó tận dụng thiết kế tự nhiên của ngôi nhà mà không cần đến các hệ thống thiết bị cơ học tốn kém. Dưới đây là những giải pháp thông gió tự nhiên giúp cho không gian nhà thông thoáng.

Nguyên lý làm việc của thông gió tự nhiên
Thông gió tự nhiên (hay còn gọi là thông gió thụ động) hoạt động dựa vào sự chênh lệch áp suất giữa không khí trong nhà và bên ngoài, tạo nên sự đối lưu giữa các luồng không khí nhằm làm mát và đảm bảo thông thoáng cho ngôi nhà một cách thụ động.

Bên trong ngôi nhà thường xảy ra nhiều hoạt động của con người như nấu nướng, vui chơi; tất cả các hoạt động này đều tỏa nhiệt, bản thân con người cũng tỏa nhiệt hàng ngày, chính vì thế nhiệt độ bên trong nhà thường cao hơn bên ngoài, khiến cho không khí bị nở ra, áp suất không khí giảm so với áp suất không khí bên ngoài nhà. Nếu giữa nhà và môi trường bên ngoài có sự kết nối thông thoáng, thì không khí bên trong nhà có áp suất thấp, nhẹ sẽ bốc lên cao thoát ra ngoài, luồng không khí bên ngoài có áp suất cao nặng hơn chìm xuống sẽ tràn vào nhà thay thế luồng không khí trước đó đã bay đi. Quá trình này xảy ra liên tục tạo nên sự thông gió tự nhiên cho ngôi nhà của bạn, sự chênh lệch nhiệt độ giữa bên trong và bên ngoài nhà càng cao thì sự thông gió xảy ra càng mạnh mẽ. Đây chính là thông gió tự nhiên từ áp lực nhiệt.

Ngoài ra còn có thông gió tự nhiên theo áp lực gió, đó là khi một bên của nhà là mặt đón gió, mặt đối diện còn lại là khuất gió, gió có xu hướng đi từ mặt đón gió đến mặt khuất gió. Vì thế nếu chúng ta thiết kế cửa hút gió và thoát gió ở hai mặt này thì sẽ tạo được sự thông gió cho ngôi nhà.

Các giải pháp thông gió tự nhiên

Dựa trên nguyên lý của thông gió theo áp lực gió, trong quá trình thiết kế chúng ta bố trí cửa vào, cửa ra hợp lý để gió có thể đi xuyên qua không gian nhà, tránh trường hợp bố trí cửa gió ra, gió vào cùng một hướng, như vậy gió sẽ quẩn, không lưu thông được. Nên thiết kế cửa hút gió nhỏ hơn cửa thoát gió và cửa thoát gió ở vị trí cao hơn để gió nóng sẽ dễ thoát ra đồng thời lưu lượng thông gió sẽ lớn hơn nhiều.

Nên mở cửa thường xuyên để việc thông gió thuận lợi. Để tăng hiệu quả của thông gió chúng ta có thể thay đổi hình dáng, kết cấu như sử dụng gạch thông gió cho mặt tiền ngôi nhà, lựa chọn các loại cửa chính có khe hở như cửa lá sách, cửa có các ô gió nhỏ ở trên, để không khí có thể dễ dàng di chuyển qua ngay cả khi đóng cửa. Đối với cửa sổ, những loại cửa sổ kính trượt, khi mở ra bạn sẽ chỉ đón nhận được 50% lưu lượng gió, vì thế nên chọn cửa sổ với cánh mở 2 bên hoặc một bên để có thể nhận 100% lưu lượng gió vào nhà.

Một cách nữa để việc thông gió dễ dàng là hạn chế các vách ngăn cản trở trên hướng di chuyển của luồng không khí qua nhà. Bạn có thể thay thế những vách ngăn tường gạch hay thạch cao bằng những vách ngăn nửa kín nửa hở, vách ngăn CNC, lưới thép, các thanh lam trang trí sẽ giúp không gian nhà trở nên thoáng đãng hơn.

Thông gió theo áp lực gió thuận lợi với những nhà có hai mặt tiền trở lên, đối với nhà phố chỉ có một mặt tiền ở cửa chính diện thì phương pháp thông gió này ít có tác dụng.

Đây là phương án dựa trên nguyên lý thông gió theo áp lực nhiệt, là cách thông gió được sử dụng nhiều khi nhà chỉ có một mặt tiền phổ biến như hiện nay. Các giếng trời là một biện pháp thông gió phù hợp nhất với nhà phố, nhà ống bởi sự đa chức năng về mặt kiến trúc. Ngoài việc giúp lưu thông gió hiệu quả, giếng trời còn được tận dụng làm tiểu cảnh, mang không gian xanh và ánh sáng tự nhiên vào nhà. Gió sẽ vào từ cửa, và ra từ cửa sổ trên mái của giếng trời.
Vì giếng trời đem lại cho ngôi nhà ánh sáng tự nhiên và nguồn không khí trong lành nhất nên về mặt phong thủy, giếng trời tạo nên sự cân bằng âm dương, đặt giếng trời ở khoảng giữa nhà chính giúp kích hoạt được luồng khí. Có giếng trời, nhiều ánh sáng tự nhiên sẽ được nạp vào trong nhà, giúp không khí trong nhà lưu thông được tốt nhất.

Vị trí giếng trời thông thường ở giữa nhà hoặc sau nhà. Với giếng trời giữa nhà thường có mái che còn sau nhà thể không cần. Nếu không thiết kế mái che thì cần có hệ thống thoát nước tốt dưới đáy giếng và hệ thống che chắn xung quanh tốt để nước mưa không bắn lên tường làm ảnh hưởng đến vệ sinh và thẩm mỹ của ngôi nhà. Tường giếng trời phải làm nhám bề mặt như sơn gai, ốp gạch thẻ, ốp đá tự nhiên để giảm tiếng ồn vang vọng giữa các tầng, lan can làm cao, chắc chắn, khe hở nhỏ và không nên trang trí nhiều vật nặng trên cao để bảo đảm tính an toàn. Tuy mang lại nhiều lợi ích về mặt kỹ thuật, mỹ thuật nhưng nếu nhà đã đủ ánh sáng, thông thoáng thì nên cân nhắc khi thiết kế giếng trời, vì nó chiếm diện tích đáng kể.

Các giải pháp thông gió tự nhiên đem đến không khí và ánh sáng tự nhiên cho ngôi nhà của bạn, mang lại cho ngôi nhà nét thẩm mỹ, điểm nhấn riêng, tiết kiệm chi phí điện năng cho gia chủ. Tuy nhiên giải pháp này phụ thuộc nhiều vào môi trường xung quanh (hướng gió, tốc độ gió và nhiệt độ môi trường thay đổi theo mùa…) ngôi nhà, khó chủ động can thiệp để điều chỉnh. Vì vậy cần kết hợp với việc thông gió nhân tạo (thông gió chủ động) để việc thông gió được vẹn toàn, đảm bảo môi trường không khí trong lành cho mọi người.